Nard Jansen geeft op maandag12 mei 2025 op uitnodiging van de Heemkundekring Schijndel een lezing over ‘Bernard van Dam, een dorpse wereldburger met scherpe pen’. De lezing in Het Spectrum aan de Steeg in Schijndel begint om 20.00 uur. Nard Jansen is een kleinzoon van Bernard van Dam. Leden van de kring hebben gratis toegang, de entree voor niet-leden bedraagt 5 euro.
De lezing gaat over de Eerdenaar Bernard van Dam (1881-1958), in zijn jonge jaren bakker en molenaar in het kleine dorp Eerde. Maar ook in Schijndel een bekende verschijning. Bernard is bekend geworden van het boek “Oud-Brabants Dorpsleven” uit 1972 met tal van verhalen en tekeningen over ambachten en gebruiken rond 1900. Hij is echter veel meer: een veelzijdige Brabander, die zich vanaf zijn 45e pas echt gaat ontplooien als professioneel journalist en tekenaar en vooral ook als cartoonist van politiek agrarische onderwerpen.
Door Bernards politieke belangstelling, zijn creativiteit en zijn humor wordt hij door diverse redacties van agrarische weekbladen in staat gesteld om zijn indrukken te vertalen naar politiek kritische artikelen en tekeningen, maar dan altijd met een kwinkslag. Daarmee is hij spreekbuis van het sentiment van de (vooral arme keuter)boeren, die zich maar al te vaak vermorzeld voelen door het politiek gekrakeel in Den Haag. De onderwerpen die Bernard aan de kaak stelt zijn 90 jaar later hartstikke actueel. Zijn humorvolle cartoons en crisiskronieken uit die tijd zijn raak en hij verwerft er een steeds grotere lezersschare mee, die hij tot aan zijn dood in 1958 aan zich bindt.
Voor de Eerdse gemeenschap is Bernard van Dam een ‘flierefluiter’. Want als je in die tijd geen riek in je hand hebt, ben je een niksnut. Tegelijkertijd doet diezelfde gemeenschap een niet aflatend beroep op hem, op zijn kennis, op zijn talent en op zijn durf. Hij is mediator en raadgever bij problemen, organist in de kerk, directeur van het zangkoor, opsteller en illustrator van levenslopen voor bruidsparen en verenigingen, chroniqueur van het naoorlogse leven van Eerde en natuurbeschermer avant-la-lettre.
Voor de inhoud van de lezing wordt geput uit het in 2020 gepubliceerde volledige oeuvre van Bernard van Dam. Een boekenserie die in z’n geheel als Brabants cultureel erfgoed kan worden beschouwd. In plaats van 234 pagina’s in 1972 zijn het nu ruim 3.000 pagina’s. Om je hierin te verdiepen is een hele klus. Daarom is het mooi dat 12 mei a.s.
In dat verhaal worden de vele aspecten van zijn werk en ook de opvallende karaktertrekken van Bernard van Dam belicht. Een grote verscheidenheid aan interessante foto’s en tekeningen worden getoond en amusante wetenswaardigheden en anekdotes worden verteld. Voor velen – en na afloop voor de toehoorder – is Bernard van Dam véél meer dan de man met zijn verhalen en tekeningen uit de goeie ouwe tijd.
