Vereniging “De Metworst” te Boxmeer meldt de traditie De Metworstrennen aan voor de Knippenbergprijs 2025.
De Metworstrennen in Boxmeer is een eeuwenoude paardenrace op het ‘Vortums Veld’ die jaarlijks plaatsvindt in de ochtend van de maandag voorafgaand aan de vastenperiode. Deelname is alleen mogelijk voor ‘Boxmeerse jonggezellen’ die bovendien lid zijn van de ‘Instelling der Tijdelijck Jonggesellen van Boxmeer’. Onder ‘jonggezel’ wordt verstaan: ongehuwde jongens, vanaf hun geboorte woonachtig in het kerkdorp Boxmeer.
De winnaar van deze afvalrace wordt voor één jaar de ‘Koning van de Metworst’. Dit is de hoogste eer die in Boxmeer te behalen valt. Zeer speciaal is het wanneer de Koning van de Metworst drie jaar achter elkaar wint, want dan mag deze persoon zich ‘Keizer van de Metworst’ noemen, maar sinds het jaar 1900 is dit nog geen één ruiter gelukt.
Volgens de overlevering was er in de 15e eeuw een ‘Freule Aleida’ die tijdens haar wekelijkse rijtoer met haar koets van de weg raakte. Boxmeerse ‘vruchtbaarheidsruiters’ schoten haar met hun paarden te hulp en hielpen haar weer op weg. Als dank voor hun hulp belastte de freule één van haar hoeves in Vortum-Mullem (de ‘Belaste Hoeve’) met een jaarlijkse erfbelasting (zakelijk recht) ten gunste van de ‘Tijdelijke jongesellen van Boxmeer’ met ‘een worst, een broot, eenen weg, eenen halven verkenskop en een halve ton bier’. Vanaf dat moment zou er elk jaar een wedren met paarden gehouden worden om te bepalen wie de schenking (“Goederen”) in ontvangst mag nemen. Niet voor niets is het credo van de Vereniging: “Wij handhaven het recht onzer vaderen”.
Eén van de oudste aktes dateert uit 1740 en dit wordt sinds lange tijd gezien als het stichtingsjaar van wat nu Vereniging ‘De Metworst’ is. De Metworstrennen is een cultuuruiting en een traditie op Metworstmaandag, de maandag vóór de Vastentijd, die nog steeds breed gedragen wordt. Vanaf 04.00 uur in de ochtend worden de inwoners van Boxmeer door de hoornblazers gewekt. Hierna kunnen worstenbroodjes bij de bakker gekocht worden, waarna tienduizenden bezoekers aan het begin van de ochtend al lopend van Boxmeer naar het Vortums veld trekken, om te gaan kijken wie er dit jaar de Koning wordt. De Metworstrennen is nog steeds een diep gewortelde traditie in Boxmeer die er bij de jonge generaties op natuurlijke wijze automatisch wordt ingegoten. Als kinderen gaan ze met hun ouders naar het spektakel op het Vortums Veld en worden besmet met het Metworstvirus. Jongeren trekken elk jaar massaal én verkleed op naar het Vortums Veld. Een Boxmerenaar staat pal voor zijn tradities. De uitvoering van de traditie heeft zich in de loop der tijd wel gemoderniseerd:
- In de loop van de 20e eeuw wordt er i.p.v. met de gebruikelijke werkpaarden meer met half- en volbloedpaarden gestreden.
- De belangstelling van deelnemers en publiek is enorm toegenomen.
- De organisatie is veel professioneler geworden met het oog op de veiligheid van Metworstruiters en toeschouwers en het welbevinden van de paarden. De toekomst van onze eeuwenoude traditie valt of staat uiteraard met voldoende deelnemende Metworstruiters.
Vanwege de specifieke eisen aan ‘Boxmeerse jonggezellen’ om aan de Metworstrennen deel te mogen nemen, heeft de Vereniging in de loop der jaren o.a. de volgende activiteiten ontplooid:
- Oprichting van een Jeugdcommissie om de Boxmeerse jeugd te interesseren om lid te worden, de traditie nog beter te leren kennen en voor te bereiden op en te begeleiden bij eventuele deelname aan de Metworstrennen.
- Verlaging van de contributie voor jeugdleden.
- Bezoeken van de lagere scholen door de Metworstkoning en Hoornblazers op de vrijdag voorafgaand aan Metworstmaandag.
- Knollenmiddag voor alle jeugd in het centrum van Boxmeer zo’n 2 weken voor Metworstmaandag.
- Wekelijkse sportavond voor de jeugdleden. Dit alles heeft ertoe geleid dat het aantal deelnemers en potentiële Metworstruiters de afgelopen jaren is toegenomen en de saamhorigheid en betrokkenheid enorm is vergroot.
Door gebruik te maken van moderne communicatiemiddelen en het professionaliseren van het Metworstarchief draagt de Vereniging bij aan het in stand houden en uitbreiden van het archief en de traditie naar de volgende generaties over te dragen.
foto’s: Collectie Vereniging “De Metworst” te Boxmeer
