Nard Jansen geeft maandag 10 noveber 2025 bij heemkundekring Op Die Dunghen een lezing over zijn opa, Bernard van Dam, die van 1881 tot 1958 woonde in Eerde. De lezing met als titel “Bernard van Dam, een dorpse wereldburger met scherpe pen” is in sociaal cultureel centrum De Litserborg aan de Litserstraat 2 in Den Dungen en begint om 19.30 uur. De toegang voor niet-leden bedraagt € 3,00.
Bernard van Dam was in zijn jonge jaren bakker en molenaar in het kleine dorp Eerde bij Veghel. Maar op latere leeftijd werd hij tot ver in Brabant een bekende verschijning. In 1972 verscheen het heemkundig boek “Oud-Brabants Dorpsleven” met tal van verhalen en tekeningen van zijn hand over ambachten en gebruiken rond 1900; het staat bij menigeen nog in de boekenkast.
Hij is echter veel meer: een veelzijdige Brabander, die zich vanaf zijn 45e pas echt gaat ontplooien als professioneel journalist en tekenaar en vooral ook als cartoonist van politiek- agrarische onderwerpen.
Door Bernards politieke belangstelling, zijn creativiteit en zijn humor wordt hij door diverse redacties van agrarische weekbladen in staat gesteld om zijn opinie te vertalen naar kritische artikelen en tekeningen. Maar dan altijd met een kwinkslag. Daarmee is hij spreekbuis van het sentiment van de (vooral arme keuter)boeren, die zich maar al te vaak vermorzeld voelen door het politiek gekrakeel in Den Haag. De onderwerpen die Bernard aan de kaak stelt zijn 90 jaar later hartstikke actueel. Zijn humorvolle cartoons en crisiskronieken uit die tijd zijn raak en hij verwerft er een steeds grotere lezersschare mee, die hij tot aan zijn dood in 1958 aan zich bindt.
Voor de inhoud van de lezing wordt geput uit het in 2020 gepubliceerde, volledige oeuvre van Bernard van Dam. Een omvangrijke boekenserie die in z’n geheel als een monument van het Brabants cultureel erfgoed kan worden beschouwd. Het is een hele klus om je hierin te verdiepen.
In de lezing worden niet alleen de vele aspecten van zijn werk, maar ook de opvallende karaktertrekken van Bernard van Dam belicht. Een grote verscheidenheid aan interessante foto’s en tekeningen worden getoond, waarbij ook enkele tekeningen in de omgeving van Den Dungen aan bod komen; voor u nog onbekend. Amusante wetenswaardigheden en anekdotes worden verteld. Daarbij komt dat de Van Dam familie ook roots heeft in Den Dungen, in die zin dat zoon Henk van Bernard van Dam en diens vrouw Lientje Schouten begin 40-er jaren van de vorige eeuw op de Hoogstraat in Den Dungen zijn neergestreken, waar nu nog enkele zonen en kleinkinderen van hen wonen en werken.
Illustratie boven: een tekening van Bernard van Dam. (collectie stichting Bernard van Dam)
